کلی عقلیکلّی عقلی، یکی از اصطلاحات علم منطق و عبارت است از کلی طبیعی که کلی منطقی در ذهن عارض بر آن شده باشد. ۱ - توضیح اصطلاحکلی طبیعی که کلی منطقی در ذهن عارض آن شده باشد را در اصطلاح کلی عقلی خوانند، مانند تصور «انسان کلی» یعنی تصور انسان با قید کلیت. در اینجا «انسان» که کلی طبیعی است معروض است و کلیت عارض آن. مجموع این عارض و معروض کلی عقلی نامیده می‌شود. «هرمفهومی که هست یا او را این عارض شود که او معنیی است که نفس تصور او مانع وقوع شرکت نیست در آن، چون حیوان و آن را کلی طبیعی خوانند. و این عارض را کلی منطقی. و صورت ذهنی مجموع عارض و معروض را کلی عقلی. یا عارض نشود و آن را جزوی خوانند». [۱]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۲۶.
«... و لاحق اول آن است که آن را کلی منطقی خوانند، و آن کلیت و عموم بود. و انسان با آن لاحق انسان کلی باشد، و این کلی عقلی بود. و لاحق دوم معنی سور است و انسان با آن لاحق موضوع قضیه محصوره باشد». ۲ - پانویس
۳ - منبعخوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۲۱۳. |